Tá tú anseo:
An Teaghlach agus Cúram
Éist 
Cluiche 
Cad atá i gceist leis seo?
I bhformhór na gcásanna cúirte maidir le saol an teaghlaigh, ní mór do bhreitheamh éisteacht le do thuairimí agus iad a chur san áireamh agus cinneadh a théann i bhfeidhm ortsa á dhéanamh.
Tá sé de cheart agat go ndéanfaidh do theaghlach cúram díot. Mura bhfuil sé sábháilte duit cónaí le do theaghlach, ba chóir duit fanacht le teaghlach atá in ann cúram a dhéanamh díot.
Ba chóir do do theaghlach tú a chur ar an eolas maidir le cearta leanaí. Ba chóir don Rialtas cabhrú leo é sin a dhéanamh.
SAMPLA: Tá sé de cheart agat do bhaile a fhágáil ag 16 bliana d’aois, má thugann do thuismitheoirí cead duit é sin a dhéanamh. Nuair a bheidh tú 18 mbliana d’aois, ní gá duit cead do thuismitheoirí a fháil.
Tuilleadh eolais!
An bhfuil an ceart seo agam in Éirinn?
- UNCRC,article 9 – tá sé de cheart agat cónaí le do thuismitheoir(í), mura ndéanfaidh sé sin dochar duit. Tá sé de cheart agat cónaí le teaghlach a dhéanfaidh cúram díot.
- UNCRC, article 10 – tá sé de cheart agat a bheith in éineacht le do thuismitheoirí má tá cónaí orthu i dtír eile.
- UNCRC, article 18 – tá sé de cheart agat go ndéanfaidh do thuismitheoirí tú a thógáil más féidir.
- UNCRC, article 20 – tá sé de cheart agat cúram agus cúnamh speisialta a fháil mura féidir leat cónaí le do thuismitheoirí.
- UNCRC, article 21 – tá sé de cheart agat cúram agus cosaint a bheith agat má dhéantar tú a uchtáil nó a chur i gcúram altrama.
- UNCRC, article 25 – má tá cónaí ort i gcúram nó faoi chúinsí ar bith eile, tá sé de cheart agat go bhféachtar ar na socruithe cónaithe seo ar bhonn rialta chun a chinntiú go bhfuil siad chomh hoiriúnach agus is féidir.
- Faoi Airteagal 41 de Bhunreacht na hÉireann, tá sé de cheart agat gurb iad do theaghlach a dhéanann cúram díot agus a dhéanann tú a thógáil.
- Faoin Acht um Chúram Leanaí 1991, tá sé de cheart agat gurb iad do theaghlach a dhéanann cúram díot. Mura bhfuil sé sábháilte duit cónaí le do theaghlach, áfach, tá sé de cheart agat go ndéanfaidh an Stát cúram díot.
- Faoi leasú ar an Acht um Chúram Leanaí, 1991, tá sé de cheart agat plean iarchúraim a fháil nuair a fhágann tú cúram an Stáit agus tú 18 mbliana d’aois.
- Faoin Acht um Leanaí agus Cóngais Teaghlaigh, 2015, tá sé de cheart agat go ndéantar breithniú ar do leasa má tá tú le huchtáil.
- Faoin Acht Uchtála (Leasaithe) 2017, tá sé de cheart agat gur féidir le do theaghlach cúraim altrama tú a uchtáil má tá tú tar éis a bheith faoina gcúram ar feadh thréimhse 18 mhí.
Tionscadal á dhéanamh?
- Is iomaí cineálacha éagsúla teaghlach in Éirinn. I mí na Bealtaine 2015, vótáil muintir na hÉireann chun cead a thabhairt do dhaoine den ghnéas céanna pósadh.
- Nuair nach féidir le teaghlach aire a thabhairt do leanbh, nó má chineann an chúirt go mbeadh sé chun leasa an linbh gan cónaí lena t(h)eaghlach, féadfaidh go gcuirfear an leanbh i gcúram an Stáit, amhail cúram altrama nó cúram cónaithe.
- I bhFeabhra 2018, bhí 6,161 leanbh agus daoine óga ina gcónaí i gcúram an Stáit.
- In 2016, cheadaigh Údarás Uchtála na hÉireann 95 uchtáil. Ba uchtálacha leasteaghlaigh an chuid is mó (65) díobh seo
- Uaireanta, tugann leanaí aire dá ndeartháireacha agus deirfiúracha, nó fiú dá dtuismitheoirí. Tugtar cúramóirí óga orthu sin.
- Tá daoine óga a fhágann cúram an Stáit ag 18 mbliana d’aois i mbaol a bheith fágtha gan dídean. Anois tá sé de cheart acu plean iarchúraim agus cúnamh a bheith acu go mbeidh siad 21 bliain d’aois nó go mbeidh siad réidh leis an oideachas.
- In 2016, mhol Coiste na Náisiún Aontaithe um Chearta an Linbh gur chóir d’Éirinn níos mó a dhéanamh chun daoine óga a ullmhú agus a thacú chun cúram a fhágáil agus chun cabhrú leo nuair a bheidh siad imithe ón gcóras cúram.
Naisc chuig eagraíochtaí eile
- EPIC – Faigh amach conas a oibríonn EPIC le daoine óga agus ar son daoine óga in Éirinn
- Pathways – is treoirleabhar iarchúraim le haghaidh daoine óga atá ag ullmhú chun cúram a fhágáil é ‘Pathways’, agus is daoine óga atá tar éis cúram a fhágáil a chur le chéile é.
- Barnardos –Eolas le haghaidh daoine óga atá idirscaradh nó colscaradh á fháil ag a dtuismitheoirí.
- You Are Not Alone – Is gearrscannán é seo de chuid Oifig an Ombudsman do Leanaí a thugann eolas do dhaoine óga maidir le cuid de na roghanna atá ag tuismitheoirí nuair a scarann siad óna chéile. (e.g. idirghabháil teaghlaigh nó dul chun na cúirte).
- Adoption Authority Ireland –Tá eolas agus físeáin ag Údarás Uchtála na hÉireann do dhaoine óga in Éirinn.
